عوامفریبی به نام علم اقتصاد!
شنبه, ۶ مهر ۱۳۹۲، ۰۹:۱۷ ق.ظ
| دولت بهار: اصولا امکان ندارد در یک کشور با جمعیت جوان سیاست‌های کاهش نقدینگی را اجرا کرد. |
 |
|
دولت بهار-احمد شریعت/ این روزها به هر کدام از سخنان اصلاح‌طلبان که می‌رسم، تنها چیزی که می‌توانم از آن‌ها برداشت می‌کنم واژه "عوامفریبی"ست. منظور از عوامفریبی اینست که آن‌ها با ژست "علم‌گرایی" و "کارشناسی" وارد شده اما بدون پشتوانه‌ترین و بی‌منطق‌ترین اظهارات را مطرح می‌کنند. آن‌ها با تکیه بر "مدرک‌گرایی" و البته با پمپاژ سنگین رسانه‌های پرشمار خود {حتی با بهره‌گیری از صدا و سیما} مفاهیم و فرمول‌هایی مطابق با خواست خود را در جامعه جا می‌اندازند. مشهورترین مثال در قدیم برای این نوع عوامفریبی نقاشی عکس مار بود. نمونه کوچکش این روزها داستان نرخ ارز است که زمانی "ای وای معیشت مردم!" سر می‌دادند و حالا "اجازه پایین رفتن" به آن نمی‌دهند!
تا چند ماه قبل، بسیاری از این حضرات کارشناس مدعی بودند تورم ریشه در سوءمدیریت دولت دهم دارد، و برای این حرف خود فقط به اقامه یک دلیل می‌پرداختند: رشد نقدینگی در دولت‌های نهم و دهم. آن‌ها مدعی هستند رشد نقدینگی رشد تورم را در پی دارد و در گذشته هر از چند گاهی مقدار عددی حجم پول را منتشر می‌کردند تا آن را بی‌سابقه نشان دهند. در این عوامفریبی بزرگ، کافی بود تا هر طرحی را صرفنظر از کارکردش در اقتصاد ایران "نیازمند منابع و نقدینگی" معرفی می‌کردند تا اجرایش را "تورم‌زا" جا بیاندازند. مثلا مدعی شدند مسکن مهر عامل تورم است، اما نگفتند مسکن مهر جزو بخش‌های تولید (واقعی) در کشور بود، عرضه را بالا برد و تقاضا و قیمت‌ها را کاهش داد. در این عوامفریبی بزرگ هدفمندی یارانه‌ها باعث افزایش نقدینگی و افزایش تورم معرفی شد و... دروغی بزرگ به نام رابطه مستقیم تورم ونقدینگی کارشناسان مطلوب اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران در حالی مدعی وجود رابطه مستقیم میان افزایش نقدینگی و افزایش تورم هستند و از لزوم کاهش نقدینگی صحبت می‌کنند که فراموش کرده‌اند ما در یک کشور "در حال توسعه" زندگی می‌کنیم. کشورهای توسعه یافته، کشورهایی هستند که زیرساخت‌های آن‌ها تکمیل شده و هزینه‌ها محدود به نگهداری یا نوسازی زیرساخت‌ها هستند، در حالیکه در یک کشور در حال توسعه، هزینه عظیم ایجاد زیرساخت‌ها (مانند ایجاد راه، آبرسانی، آموزش و...) حرف اول را می‌زند. به همین میزان می‌توان گفت هر چقدر اتمام زیرساخت‌ها کندتر باشد، زمان رسیدن به وضعیت مطلوب هم طولانی‌تر است. از طرف دیگر هرم جمعیتی ایران به ما می‌گوید الان بیشترین جمعیت جویای کار و نیازمند مسکن را در جوانان داریم، پس حتما باید برای آن‌ها امکاناتی مانند مسکن مهر فراهم کرد و از دادن وام‌های کم بهره خوداشتغالی به آن‌ها حمایت کرد. بهتر بگویم اصولا امکان ندارد در یک کشور با جمعیت جوان سیاست‌های کاهش نقدینگی را اجرا کرد. اما درباره ادعای وجود رابطه مستقیم میان افزایش نقدینگی و رشد تورم به بیان چند مثال نقض می‌پردازم که تئوری‌های حضرات مدعی کارشناسی اقتصاد، نه تنها نمی‌توانند آن‌ها را تفسیر کنند، بلکه اقتصاد رفتاری کاملا برعکس آنچه که می‌گویند را از خود نشان می‌دهد. چند مثال واضح برای ابطال یک گزاره هنگامی که مدتی قبل به عراق سفر کرده بودم، دیدم مردم آنجا با "سیل منابع مالی دولتی" مواجه شده‌اند. در واقع چند سال پس از سقوط صدام، دولت عراق تصمیم گرفت تا به بهانه‌های مختلف، منابع مالی زیادی را میان شهروندانش {بخصوص شیعیان که در زمان حکومت صدام صدمه‌های زیادی دیده بودند و وضع بدتری داشتند} توزیع کند. در نتیجه با وضع قوانین مختلف و پرداخت پول‌های سنگین به خانواده‌های مختلف تحت عناوینی مانند پرداخت غرامت و... حجم پول در این کشور چند برابر شد {هر چند آمارهای بانک جهانی پول حاکی از رشد سالانه ۳۰ درصدی حجم پول در عراق است، اما به نظر می‌آید این اعداد بسیار کمتر از رشد واقعی نقدینگی در آن کشور است}. جالبتر این بود که این رشد شدید نقدینگی باعث هیچ تورمی در عراق نشد.  رشد سریع نقدینگی در کشور عراق (بالا) و نرخ تورم (پایین) مورد دوم یک کشور جنگ‌زده دیگر در همسایگی ماست: افغانستان. در این کشور نیز آنچنانکه در آمارها مشخص است، با وجود رشد زیاد سالانه در حجم پول، شاهد تورمی متناسب با آن نیستیم.  رشد نقدینگی در افغانستان و عدم رشد تورم بصورت متناسب با آن تناقضات اما این همه داستان نیست. جالبتر اینکه در هر دو کشور و به دلیل عدم وجود زیرساخت‌ها، چیزی به نام "بخش تولید" که نقدینگی حاصل وارد آن شود وجود ندارد. این کشورها تنها با سیاست درهای باز (انحصار زدایی) و پمپاژ نقدینگی به جامعه، توانستند کیفیت زندگی را در کشورهای خود ارتقا دهند. از طرف دیگر، آقایان می‌گویند افزایش نقدینگی با افزایش تورم همراه خواهد بود و در نتیجه تورم، ارزش پول ملی سقوط می‌کند، حال آنکه در هر دو این کشورها با وجود پمپاژ منابع به جامعه، ارزش پول ملی در این سال‌ها تقویت شده، یعنی کاملا بر عکس پیش‌بینی "کارشناسان". نکنه جالب در این دو کشور، عدم وجود سیستم بانکی در این دو کشور است. با توجه به شرایط نه چندان مساعد، خوشبختانه بانک‌ها هنوز نتوانسته‌اند به این کشورها نفوذ کنند و اقتصاد آن‌ها را با سفته‌بازی و از آن مهمتر ایجاد انحصار تحت تاثیر قرار دهند.مثال‌ها برای نقض ادعای وجود رابطه میان افزایش نقدینگی و تورم بسیار زیاد هستند. نگارنده با توجه به علایق خود، به بررسی کشور ونزوئلا پرداخت. در این کشور نیز همچنانکه در نمودار زیر می‌بینید، تورم در جایی به حداقل می‌رسد (سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷) که بهای نفت با یک جهش بزرگ افزایش یافت و نقدینگی زیادی را وارد اقتصاد ونزوئلا کرد. 
 جمله تاریخی دکتر احمدی نژاد: مناسبات اقتصادی ۱۰۰ درصد تحت تاثیر مناسبات سیاسیست و تئوری‌های بازار آزاد و عرضه و تقاضا، موهوماتی بیش برای فریب افکار عمومی نیست. شرکت‌های غربی بنگاه اقتصادی نیستند. صاحبان اصلی آن‌ها سیاستمدارانی هستند که فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی ایران را تحریم می‌کنند. |
