«ما می‌توانیم»، شعاری که دوباره زنده شد
شبکه ایران / «توجه به هویت ملی و خودباوری» از جمله شاخصه‌های گفتمانی دولت محمود احمدی‌نژاد بود که مخالفان و معاندان آن را از گزند بدبینی و تخطئه خود در امان نگذاشتند و سعی کردند تا با ایجاد یک فضای کاذب تبلیغاتی و منحرف کردن اصل مبحث مطرح شده، این نکته قوت و مثبت در کارنامه کاری رئیس جمهور دولت‌های نهم و دهم را به نقطه‌ای تاریک و منفی تبدیل کنند. خواسته‌ای که البته به مقصد نرسید.
روزنامه ایران در بخش‌های قبلی از سلسله گزارش‌های بررسی شاخصه‌های گفتمانی دولت احمدی‌نژاد به شاخصه‌هایی چون عدالت، ساده‌زیستی، مهدویت، احیاگری ارزش‌ها، عزتمداری جهانی، مردمی بودن، تلاش و پرکاری، روحیه تحول‌گرایی و اصلاح حقیقی، مهرورزی و مبارزه با فساد پرداخته است. در قسمت یازدهم به شاخصه‌ای به نام «توجه به هویت ملی و خودباوری» می‌پردازیم. شاخصه‌ای که نماد آن را باید در شعار «ما می‌توانیم» محمود احمدی‌نژاد جست‌وجو کرد؛ شعاری که به مذاق بسیاری خوش نیامد!
نکاتی درباره علاقه به ایران
امام خامنه‌ای در دیدار هیات دولت در سال 09 و در حالی که بحث هویت ملی و خودباوری با عناوینی چون «مکتب ایرانی» و «ملی‌گرایی» از سوی مخالفان مطرح و با تمسک به آن دولت مورد هجمه‌های شدید قرار گرفته بود، نکاتی را درباره علاقه به ایران مطرح کردند. ایشان خاطرنشان کردند:
« مسائل گوناگونی مطرح می‌شود. توصیه من این است که در زمینه علاقه به ایران، علاقه به کشور و گرایش به ایران، چند نکته را توجه داشته باشید. یکی این‌که مهمترین بخش مربوط به کشور، زبان و ادبیات است. علاقه به ایران، اینجوری تحقق پیدا می‌کند. ما در کشور زبان‌های مختلفی داریم؛ اما زبان ملی، فارسی است. آن کسانی که زبان‌های مختلف دارند، خودشان جزو مروّجین درجه یک زبان فارسی هستند. بهترین مقالات را در زمینه زبان فارسی، ترک‌زبان‌ها نوشتند؛ این را من از روی اطلاع دارم عرض می‌کنم.... ان‌شاءالله کردها هم می‌نویسند؛ حرفی نیست، ما استقبال می‌کنیم. محققین برجسته ترک‌زبان کشور، در طول دهه‌های گذشته، بهترین و قوی‌ترین مقالات را در زمینه زبان فارسی نوشتند. بنابراین نباید تصور شود که زبان فارسی نماد ملیت ایران نیست؛ چرا، هست. روی این موضوع تکیه شود.
یا روی ایرانِ بعد از اسلام تکیه شود. افتخاراتی که ایرانِ دوره اسلامی دارد، در هیچ دوره دیگری از دوره‌های تاریخی ما این افتخارات وجود ندارد؛ من این را با استدلال به شما عرض می‌کنم و این قابل اثبات است. گسترش کشور، پیروزی‌های بزرگ نظامی کشور، پیشرفت‌های عظیم علمی کشور در زمینه‌های گوناگون، همه‌اش مال دوره‌های بعد از اسلام است. نه این‌که قبل از اسلام از این چیزها ندارد؛ چرا، اما نسبت به دوره اسلامی، آنها ناقص است، کم است. البته یک چیزهایی به عنوان گفته‌ها مطرح می‌شود، اما چیزهایی نیست که مستند باشد و کسی بتواند آنها را اثبات کند؛ اینها قابل اثبات نیست. اما آنچه که در دوره اسلامی واقع شده، قابل اثبات است؛ روشن است. شما نگاه کنید ببینید پیشرفت نظامی و علمی و فرهنگی ایران در دوره دیلمی‌ها، در دوره سلجوقی‌ها، بعدها در دوره صفویه و حتّی در این وسط، در بخشی از دوره حاکمیت مغول چگونه است. مغول‌ها به ایران که آمدند، ایرانی شدند و تحت تاثیر فرهنگ ایران قرار گرفتند؛ کمااین‌که به هند که رفتند، هندی شدند. چه کارهای برجسته و عظیم علمی و فرهنگی و هنری در این دوره انجام گرفته. اگر کسی می‌خواهد از ایران و ایرانی‌گری حمایت کند، خب، ایران دوران اسلامی، هم مدون‌تر است، هم مستندتر است، هم قابل قبول‌تر است، هم جلوی چشم است؛ کتابش جلوی چشم است، معماری‌اش جلوی چشم است، نشانه‌های علمی‌اش جلوی چشم است؛ تاریخش تدوین‌شده و روشن است.»
معظم له در دیدار با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در سال 89 نیز در پاسخ به انتقادات و اظهار نگرانی‌هایی که نسبت به این موضوع می‌شود، با بیان این‌که «دولتمردان فعلی حرف حق و حرف نظام و حرف انقلاب را می‌زنند و جای نگرانی نیست» می‌فرمایند: «من با طرح مکتب ایرانی مخالفم و نسبت به این موضوع به آقایان تذکر هم دادم ولی برداشتم این نیست که منظور آنها مقابل قرار دادن ایرانیت در برابر اسلامیت باشد و بنده هم همین اعتقاد را دارم که آقای احمدی‌نژاد واقعاً نمی‌خواهد ایران را مقابل اسلام و برتر از آن قرار دهد؛ چرا که هیچ رئیس جمهوری به اندازه او از اسلام و آرمان‌‌ها و ارزشهای اسلامی در سازمان ملل سخن نگفته و بنده با آن‌که همواره به مسئولان انتقاد کرده‌ام اما انصافاً او بود که نام امام زمان(عج) و حضرت زهرا(س) را در محافل بین‌المللی احیا کرده که البته این شرط کافی برای مسئولان نظام اسلامی نیست اما شرط لازم است.»
سم مهلک «نمی‌توانید»
امام خامنه‌ای در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیان در سال 19، ضمن توجه و تاکید بر هویت ملی و احساس خودباوری طی بیاناتی تصریح می‌کنند:
« وقتی یک کشوری احساس کرد که با علم خود، با دانش خود می‌تواند زندگی خود را و ملت خود را اداره کند و به دیگر ملتها خدمت برساند، احساس هویت می‌کند، احساس شخصیت می‌کند؛ این درست همان چیزی است که ملت‌های مسلمان امروز به آن احتیاج دارند.
ملت ما قبل از انقلاب، سال‌های متمادی اسیر تضعیف روحیه خودباوری در میان خود بوده است. از آن وقتی که اول مسئولان دولتی، بعد بتدریج آحاد مردم چشم باز کردند و در مقابل پیشرفت خیره کننده علمی غرب مبهوت شدند، بتدریج احساس کمبود، احساس حقارت، احساس خودکم‌‌‌بینی در این کشور و در میان ملت ما ترویج شد. خوشبختانه انقلاب همه چیز را دگرگون کرد؛ از جمله این حالت و این روحیه را دگرگون کرد. بنابراین بنیانگذاری کارهای اقتصادی بر پایه دانش، هم موجب تقویت روحیه و شخصیت و هویت ملی است، هم قدرت سیاسی. خود استقلال و خوداتکایی در یک کشور، قدرت سیاسی می‌دهد؛ علاوه بر قدرت اقتصادی که خب، طبیعی است و وجود دارد.»
ایشان همچنین در دیدار گروهی از مخترعان و نوآوران جوان کشور در سال 48 به ذکر نکاتی پیرامون مسأله خودباوری و اعتماد به نفس می‌پردازند. «آن روزی را باید دنبال کنیم که اگر در دنیا دانشمندی خواست یک نظریه علمی را بفهمد، بشناسد، حل کند و با یک اختراع آشنا شود، مجبور شود زبان فارسی را یاد بگیرد.... این که منفی بافی کنیم و بگوییم «نمی شود، آقا نمی‌گذارند، آقا فایده‌ای ندارد»، سم مهلک این حرکت است. یک روز آمدند این سَم را ساختند و در آب فرهنگی این ملت تزریق کردند. یک روز آمدند صریحاً گفتند «ما نمی‌توانیم».
زمان جوانی من، این حرف جزو حرف‌های رایج بود که ایرانی حتی نمی‌تواند لولهِنگ بسازد! شاید شماها ندانید لولهنگ چیست. لولهنگ یعنی آفتابه؛ آن هم آفتابه گِلی. این، نگاه سیاستمداران و سررشته داران امور دانشگاهی آن روز بود. خیلی از سیاستمدارانِ آن روز عناصر دانشگاهی بودند؛ اسم‌هایشان هم مشخص است؛ آنها می‌گفتند ایرانی نمی‌تواند! نخیر، ایرانی می‌تواند. ایرانی می‌تواند مرز دانش را - که امروز خیلی پیشرفته و افق بسیار بلندی است - بشکند و پیش برود و مرز جدیدی درست کند؛ منتها ما توقع نداریم این کار را در طول مثلاً پنج سال و 01 سال انجام دهیم.»
ایران‌دوستان هم به نظام اعتماد دارند
امام خامنه‌ای در دیدار پرشور هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم قبل از برگزاری انتخابات یازدهم ریاست جمهوری حضور حداکثری در پای صندوق‌های رأی را مهمترین و نخستین توصیه و خواست خود اعلام و تاکید کردند: «این حضور عمومی، از هر چیز دیگر برای کشور مهمتر است و به همین علت حتی کسانی که فقط دلبسته به ایران هستند، باید در انتخابات حضور یابند.»
ایشان بعد از برگزاری انتخابات 42 خرداد در دیدار مسئولان قضایی کشور در 5 تیرماه نیز خاطرنشان می‌کنند: « جالب اینجا است که ما به مردم عزیزمان عرض کردیم که خب مردم نظام‌شان را دوست می‌دارند، می‌آیند رأی می‌دهند؛ اما اگر احیاناً کسی هم هست که با نظام اسلامی خیلی دل صافی ندارد، اما برای کشورِ خودش و منافع کشور اهمیت قائل است، او هم بیاید. لابد بعضی‌ها از این مجموعه بودند و آمدند. این نشان‌دهنده چیست؟ نشان‌دهنده این است که حتّی کسانی که طرفدار نظام هم نیستند، به نظام اعتماد دارند؛ آنها هم می‌دانند که نظام جمهوری اسلامی منافع کشور را و عزت ملی را می‌تواند حفظ کند و از آن دفاع کند. مشکل دولت‌ها در کشورهای مختلف این است که در مقابل هجمه‌های جهانی، در مقابل طمع‌ورزان بین‌المللی، قادر نیستند از ملت‌شان، از منافع‌شان، از عزت‌شان دفاع کنند. جمهوری اسلامی، استوار و مستحکم مثل شیر در مقابل دشمنان ایستاده، از منافع ملت دفاع می‌کند؛ این را حتی آن کسانی هم که احیاناً آمدند رأی دادند، اما به نظام اعتقادی هم نداشتند، با این کارِ خودشان تصدیق کردند؛ نشان دادند که اعتماد به نظام جمهوری اسلامی، عمومی است. این هم یک نکته، که خیلی مهم است.»
«ما می‌توانیم»، شعاری که دوباره زنده شد
محمود احمدی‌نژاد، مردی که با شعار «ما می‌توانیم» بار دیگر روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ایرانیان را زنده و تقویت کرد، معتقد است که در کنار این روحیه راه‌حل مشکلات عالم بازگشت به اسلام است. وی در مراسم نمازجمعه گامبیا در سال 58 خاطرنشان می‌کند: «تنها راه نجات بشریت بازگشت به اسلام است. اسلام همه انسانها را برابر قرار داده است. اسلام با ظلم، تجاوز و تحمیل فقر بر ملتها مخالف است. ظاهراً بعضی از قدرتهای زورگو حاضر نیستند به خداپرستی، توحید و اسلام تن بدهند. آنها نمی‌خواهند عدالت را بپذیرند. راه حل این است که کشورهای اسلامی با هم متحد بشوند. مسلمانها با هم متحد بشوند. کشورهای مظلوم با هم متحد بشوند. کشورهای آفریقایی با هم متحد بشوند. اگر ما با هم متحد بشویم، هم سرزمین به اندازه کافی در اختیار داریم، هم ذخایر و معادن کافی برای اداره کشورهای خودمان داریم و هم دانشمند، عالم و متخصص به اندازه کافی در اختیار داریم. آینده از آن توحید و عدالت است. آینده از آن انسانهای موحد، مؤمن و عدالت طلب است. با ندای توحید و عدالت قدرتهای زورگو از بین خواهند رفت. ان شاء الله عدالت، توحید و برادری در جهان حاکم خواهد شد. داریم نشانه‌های آن را به وضوح می‌بینیم.»
رئیس‌جمهور در دیدار با نخبگان ایرانی مقیم امریکا در سال 48 با اشاره به اهمیت هویت و دو عنصر اصلی آن تاکید می‌کند: «هویت از کجا حاصل می‌شود؟ به نظر من هویت حاصل دو عنصر است: یک، گذشته تاریخی؛ دو، توانمندی‌های فعلی. این دو دست به دست هم می‌دهند و هویت را تشکیل می‌دهند. ما بی‌ریشه نیستیم که یک دفعه از خاک بیرون آمده باشیم. ما ادامه یک ملت هستیم و یک ملت، یک حرکت و جریان است که در طول تاریخ ادامه دارد. مثل یک موجود زنده است.
درست است که تک تک ما یک شخصیت و هویت فردی داریم، اما ایران و ملت ایران هم یک هویت و روح جمعی دارد که در طول تاریخ شکل گرفته است. گذشته تاریخی به علاوه توانمندی‌ها؛ اگر کسی توانمندی‌های خودش را هم نشناسد، نسبت‌هایی که با محیط برقرار می‌کند، نسبت‌های واقعی نیست. بنابراین نمی‌تواند از همه امکاناتش به سمت پیشرفت استفاده کند.»
ضرورت استفاده از الگوهای اسلامی ایرانی در اداره کشور
رئیس‌جمهور در سال 68 با اشاره به استفاده از الگوهای ایرانی – اسلامی در اداره کشور می‌گوید: «ما باید سراغ الگوی اسلامی و ایران بیاییم. این بسیار مهم است. ما نمی‌توانیم با فرمول‌هایی که دیگران برای اقتصاد خودشان طراحی کرده‌اند، مشکل اقتصاد ایران را حل کنیم، باید بومی باشد. من گفتم حاصلش واقعاً همین است. من نمی‌خواهم واردش بشوم. ما آمدیم گفتیم آقا سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اسمش که مهم نیست. ما نیازمند کانونی هستیم که به مسائل کلان کشور فکر کند، همه جای کشور را ببیند، نخبه‌ترین و زبده‌ترین آدم‌ها آنجا باشند و از بالا نگاه کنند. برنامه‌های کلان کشور را تدوین کند و نظارت کلان و راهبردی بکند. این حرف حرف درستی است. چرا این حرف را نفی می‌کنند. من نمی‌دانم دلیلی برای نفی دارند؟ اصلاً سازمان مدیریت با این عنوان درست شد. اما این قدر درکارهای اجرایی ریز شد که یک وزیری که طبق قانون اساسی مسئول است همه اختیاراتش سلب و در اختیار یک کارشناس در سازمان مدیریت است. به وزیر می‌گوییم چرا؟ می‌گوید دست من نیست.»
خودباوری، بزرگترین سرمایه ملت ایران
احمدی‌نژاد خودباوری را از دستاوردهای بزرگ انقلاب می‌داند و خاطرنشان می‌کند: «امام آمد، عوامل تحقیر تاریخی ملت ما و سلطه استعمار، استبداد، انسانهای بی‌لیاقت و خودباخته را کنار زد و ملت ما را به خود باوری رساند. این خودباوری بزرگترین سرمایه ملت ما در حرکت روبه جلو بود و اتفاقاً بزرگترین ضربه به نظام سلطه بود. نظام سلطه از هیچ چیز به اندازه خودباوری ملتها هراس ندارد. اصلاً شبکه تبلیغی نظام سلطه که هزاران رسانه و میلیاردها دلار را پشت سر خود دارد، در محور کار خودش تحقیر ملتها را قرار داده است؛ یعنی گرفتن خودباوری از ملتها و هر جایی که این خودباوری تجلی می‌کند، مورد بغض و کینه دشمنان است. دشمنان ما سالها است تبلیغ می‌کنند که ملت ایران نمی‌تواند. ملتی که دنباله‌روی اسلام و نهضت عاشورا است، نمی‌تواند و امروز که می‌بیند این ملت به دست جوانان خودش به بالاترین سطوح دانش و فناوری دسترسی پیدا کرده است، این را برنمی‌تابد. این فشارهایی که می‌بینید به ما می‌آورند، به خاطر همین است. آنها نمی‌خواهند باور کنند که ملتی خارج از حوزه سلطه آنها و مستقلاً و با اتکای به توانمندی‌های خود، بالاترین سطوح دانش و فناوری روز را در اختیار گرفته است...
٭٭٭
غلامحسین الهام درخصوص بحث هویت ملی و موضعگیری مخالفان در این خصوص می‌گوید: ما کشورمان اسلامی است. اندیشه‌هایمان هم اسلامی است. ولی 8 سال در جنگی نابرابر و سخت، ایران را حفظ کردیم که در هیچ کدام از دوره‌های تاریخی چنین دفاعی انجام نشده است. امام(ره) می‌گفتند «میهن از جان عزیزتر ما» ما حفظ ایران را وظیفه جدی خود می‌دانیم. از عنوان خلیج‌فارس هم کوتاه نمی‌آییم.
هویت‌ها و قومیت‌های ایرانی را هم کنار هم جمع کردیم که همه دارای اشتراک اساسی هستند. هم مسلمانند و هم ایرانی! این دو مقوله ظرفیت‌های کاملاً مثبتی است و ارزشهای غلطی نیست که بخواهیم تخطئه‌اش کنیم. احمدی‌نژاد ایران را دوست دارد، نقاط مثبت فرهنگ‌های ایرانی هم دوست‌داشتنی است. حضرت آقا هم در بحث ساختن کشور و پیشرفت از الگوی
اسلامی – ایرانی اسم بردند»
